Эхний хичээлийн улирал дууслаа гэж...

         За ингээд завтай ч юм шиг завгүй ч юм шиг яван явсаар эхний бөгөөд хамгийн анхны Wesleyan дахь хичээлийнхээ улирлыг өнгөрөөлөө гэж. Хэдийгээр оюутан болсон анхны намар биш ч гэлээ олон шинэ зүйлстэй мэдээж таарч тулгарлаа. Олон ч юмыг хажуугаар нь ойлголоо гэж хэлж болно. Тэр олон олон зүйлсийн дундаас хэдийг нь сонгож бичье гэж бодлоо магадгүй хэн нэгэнд бас туршлага болох ч юм билүү. Ухаантай хүн бусдын алдаан дээрээс суралцдаг гэдэг дээ.

За тэгээд хичээл эхэлмэгц сонгосон хуваарийн дагуу Эдийн Засгийн Онол хэмээх хичээлд суухаар болов, их л бардам ангидаа орсны учир нь өмнө нь СЭЗДС-д энэ хичээлийг үзчихсэн байлаа л даа. Тэгээд багшийг “эдийн засаг нь хязгаарлагдмал нөөцөөр хязгааргүй хэрэгцээг хангахад зоридог...” гээд л ярьж эхэлхэд за энэ хичээл дээр суухгүй байсан ч гайгүйм байна дөө гээд л тэр үед өөртөө худлаа баахан бардаж харин одоо өөрийнхөө тэнэгийг гайхаж сууна. Жоохон хайнга явсны гай гарч эхний шалгалт дээр ер нь сүйрсэн гэж хэлж болно. Ганц эдийн засаг биш математикийн хичээл дээрээ ч гэсэн хамгийн эхний даалгавар дээрээ алдарт хайнга зангаасаа болж тийм ч олигтой дүн авсангүй. Хамгийн эхний дүнгүүдээ хараад бараг л шоконд орсон гэж хэлж болно. Нөгөө сайхан тэнгэрт дүүлээд хичээл дээрээ унтсан ч болохоор юм байна гэж бодож явсан хүн чинь нүдээ нээсэн чинь тэнгэрт биш Wesleyan-д байгаагаа мэдрэв. За тэгээд ёстой ухаан орсон юм шиг хэсэг хичээлээ хийсний үр дүнд байдлыг хэвийн байдалд нь оруулж авсан. Яагаад гэнэт газарт унасны шалтгаануудых нь нэг нь Америк сургалт их хурдацтай явдгийм шиг санагдлаа. Ялангуяа их сургуульд. Нөгөө хуучны анд SAT шалгалтын мат-г хараад Америкийн арван жилийн мат-н сургалтын мууг Монголын сургалтын лагийг нь гайхдаг байсансан. Тэгсэн хэрнээ яагаад Америк Монголоос илүү хөгжилтэй гэж гайхдаг байлаа. Гол учир нь энд их сургууль коллеж гэдэг зүйлд л байх шиг байна. Хүн болгон эрдэмтэн болох албагүй харин ажилтай л байх ёстой гэсэн сэтгэлгээ энд байгаа. Тэгхээр дургүй хүмүүсийг хүчлэн байж их сургуульд оруулдаггүй дээрээс нь дургүй хүмүүсийг арван жилд нь бас баахан зовоодоггүй юм шиг байгаан. Сурах нь сураад л явдаг үгүй бол шууд ажил хийгээд л явдаг. Тэгэхэд манай Монголд бол бараг нэг үгээр хэлхэд за эхлээд юу ч гэсэн диплом оо авчих дараа нь яахаа шийд гэсэн сэтгэлгээ яваад байх шиг. За улс төржиж сэдвээсээ хазайгаад яахав. Тэгээд хичээл маань их хурдан явсан учраас би хичнээн өмнө нь үзсэн ч гэсэн бас сургалтын зөрүү гаралгүй яахав тэгээд тэрний гай гарсан юмсанж. Жишээлбэл, манайд дотоодын нийт бүтээгдэхүүн ярихдаа эхлээд ДНБ гэдэг нь ийм ийм юм багтдаг ийм юмыг ДНБ гэж нэрлэдэг гэж эхлээд хэлдэг байтал энд бол шууд за өнгөрсөн жилийн ДНБ ийм байсан байна гээд яриад явах жишээтэй. Тэгээд багш бол номон дээр байх ёстой зүйлийг давтаж нуршаад байдаггүй бөгөөд сургалтын бараг ихэнх хувийг оюутан өөрөө судалж олж мэдэх ёстой юмсанж. Монголд гурван жил сураад нэгэн хэвийн баригдмал сэтгэхүйд орсны гай ингэж гарсан юм.

За тэгээд хичээл гэдэг бол мэдээж хийгээд л байвал болох зүйл харин Америк амьдрал нь бол бас дахиад л өөр гэдгийг мэдэрч авсан намар байлаа. Намар болоход бүгд л их сэтгэл нь хөөрсөн нэгдүгээр курсын дүү нар баярлаад л орилоод л за тэгээд яг үнэнг нь хэлхэд ханатлаа шоудацгааж байгаан. Би яахав бас нээх худлаа том ах, дүү нар шоудаж л байг гээд худлаа жоохон хичээл хийсэндээ бардам гэхэд хэцүү тэнэг гэхэд хэцүү алхалдаг байв. Тэгээд манай байранд нэгэн хар сагс тоголдог залуу байв. Кинон дээр гардаг шиг л сургуулийн сагсны шигшээгийн тоглогч, сайхан машинтай бөгөөд хатагтай Обама-н үеэл, нэг үгээр охидын мөрөөдөл болсон залуу байв.(хэхэ) Би тэгээд яахав бас нөгөө тэнэг гэхүү юм үзээгүй гэхүү сэтгэхүйгээрээ, энэ жоохон мөнгөөрөө туйлсан хичээл хийдэггүй нөхөр байна даа гэж дотроо бодов. Тэгтэл тэнгэрээс газарт унасны орой шокноосоо дөнгөж гараад номын санруугаа анх удаа ороод, нэг сайхан хичээлээ хийе гэж бодоод хоёр давхарт нь нэлээн мухарт очоод суутал яг хажууд манай нөгөө сайхан залуу суужийдаг байгаа. Тэр үед жинхэнэ шоконд орсонсон. Намайг худлаа нээх хичээл хийдэг дүр эсгээд явж байхад манай хүн хичээлээ жинхэнэ надаас илүү хийгээд хажуугаар нь сагсаа ч сайн тоглоод явж байсан байгаа юм. Тэр үед өөрөөсөө үхтлээ ичиж билээ. Хүн ер нь нэг юмыг нөгөөгөөрөө халхлах дуртай амьтан шдээ. Миний хувьд за би хичээлээ хийж байгаам чинь одоо бүжгээ жоохон гаргуунд гаргая энэ тэр гээд л. Хүмүүст нэг их хичээл хийгээд бүжиглэхгүй байгаа завгүй амьтан болж харагдаж байсан нь үнэн хэрэгтээ “БИ ТЭНЭГ” гэдэг агуу нээлтийнхээ нэг баталгааг нь хийж байсан байх нь. Тэгээд хааяа сонин сонин зүйлийн учрыг нь олох гэж бодоод суучихдаг зангаараа яагаад энэ хүнд бүх юм байхад ингэж номын царайлж хар шөнөөр сууж хичээлээ хийдэг байна гэж бодов. Ингэж бас хайрцаглуулсан бодолтой болсны гай нь Монголдоо байгаам шиг сэтгэсэн юмсанж. Жишээ нь: Монголын их дээд сургуулиудад яг үнэндээ хичээлээ хийхгүй мөнгөөр ороод ирчихсэн хүүхдүүд зөндөө байдаг шүү дээ харин энд бол жинхэнэ бөөн юм болж өрсөлдөж орж ирцгээсэн учраас нэг үгээр хэлбэл хичээлээ хийдэггүй муу сурагч гэж нэг ч байхгүй бөлгөө. Бас нэгэн дандаа л шоу ярьж явдаг охин эдийн засгийн хичээл дээр бараг л туслах багшийг дуугай болтол асуулт асууж тэгснээ тэр асуултандаа өөрөө хариулахыг нь хараад бас өөрийнхөө алдарт нээлтийн нэг баталгааг хийсэнсэн. За баахан учир нь ойлгогдохгүй юм ярьсны эцэст базаад хэлбэл, Америкт их дээд сургуульд орно гэдэг маш том асуудал төдийгүй нэг орчихсон бол тэнд зөвхөн шилдэг хүмүүс л сурдаг. Гаднаасаа тэр баян ядуу, өдөр болгон шоуддаг архи уудаг, тамхи татдаг ерөөсөө сонин биш харин ганц юм нь үнэн тэр бол энэ сургуульд орж ирж чадсан учраас тэр хүн маш ухаантай/smart/ гэдэг нь тодорхой.

Үүнээс гадна жижиг том гэлтгүй маш олон туршлагийг анхны Wesleyan дахь намартаа үзлээ гэж. Багшаас юм сурах гэж ирээгүй харин суралцах орчинг минь их сургууль гэдэг зүйл бүрдүүлж байгаагийн дээр нэг зүйлийг хаях биш харин ч илүү нээж илрүүлж тэдгээр зүйлүүддээ хэрхэн ухаалгаар цаг заваа үр дүнтэй зарцуулах вэ гээд л олон зүйлийг бага багаар сурч л байгаа. Алдарт эрдэмтэд өөрсдийнхөө ямар их зүйлийг мэдэхгүй байгааг дандаа гайхан ярьсан байдаг харин энэ семестерд би мэдэхгүй байгаа зүйлээ биш бүр өөрийнхөө ямар харанхуй “ТЭНЭГ” байгаагаа л бага багаар нотолж байх шиг байна. Тэгээд бүжгээ хаях биш харин ч хөгжүүлэх ёстойг, ганцхан хичээл биш амьдрал дээр ч амжилттай байх ёстойг сөөм сөөмөөр ойлгох гээд л байх шиг байна.

PS: хүн гэдэг амьтан урмаар амьдардаг! Мартаагүй биздээ тэгвэл сэтгэгдэл үлдээгээрэй :D